روز جهانی مسجد
روز جهانی مسجد
مسجد، نمادی استوار از تمدن اسلامی در طول تاریخ بوده و ارزش و اعتبار خود را میان مسلمانان حفظ کرده است. در این میان، دوران صدر اسلام، درخشانترین دوره در طول حیات مساجد است؛ چرا که در آن زمان، مسجد نه صرفاً محل عبادت، که محل فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، قضایی و نظامی به شمار میآمد. برای احیای هر چه بیشتر مساجد باید کوشید آنها هر چه بیشتر به مساجد صدر اسلام نزدیک شوند و تواناییهای فراوان خود را به فعلیت برسانند.
مسجد، کانون مشورت در صدر اسلام
یکی از عوامل کلیدی در دستیابی به موفقیتها و چشیدن طعم کامیابی، مشورت است. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم تقریباً در همه مواردی که دستور مستقیم وحی وجود نداشت، از راه مشورت با مسلمانان تصمیمگیری میکرد و معمولاً این مشورتها در مسجد صورت میپذیرفت. انتخاب خارج شهر مدینه برای رویارویی با مشرکان در جنگ احد یا کندن خندق در شمال مدینه در جنگ احزاب، از شمار این مشورتهاست.
مسجد و تعاون اجتماعی
امام صادق علیهالسلام میفرماید: «همانا در عهد رسول خدا، نیازمندان در مسجد سکونت میگزیدند.» این حضور دو فایده داشت: نخست آنکه از آوارگی آنها جلوگیری میکرد و دوم آنکه این افراد به عنوان طبقه نیازمند جامعه، همیشه در برابر چشم حاکم و مردم بودند و لابهلای شلوغی شهر و رفت و آمدها گم نمیشدند. از این رو، شخص پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم و مسلمانان همواره در فکر تأمین زندگی آنها بودند و اولین امکاناتی که به دست میآوردند، به آنها اختصاص میدادند. افزون بر این، مسجد، پناهگاه غریبان و در راهماندگان یا به تعبیر قرآن «ابن السبیل» بود؛ بهگونهای که در شهرهای اسلامی هرگاه فرد تازهواردی داخل شهر میشد و در آن شهر کسی را نمیشناخت، یکسره به سراغ مسجد آن شهر میرفت و در مدت اقامت خود در آنجا سکونت میگزید. بنابراین، در صدر اسلام، خدماترسانی اجتماعی یکی از کارکردهای مسجد بود. شناسایی نیازمندان منطقه، دستگیری از آنها و گردآوری کمک برای ایشان، پرداخت وام، اقدامات تسهیل ازدواج زوجهای جوان، برنامهریزی برای عیادت و سرکشی از بیماران و اموری از این دست، مواردی است که بسیاری از مساجد نمونه کشور با پیروی از مساجد صدر اسلام، در ایفای نقش خود در تعاون اجتماعی به آن میپردازند.
مسجد، تجلیگاه وحدت
مسجد، محل گردهمایی مسلمانان و تجلیگاه پرشکوه انسجام و یکپارچگی ملت مسلمان است. مسجد، حافظ سلامت دین و جامعه است و نمایش وحدت و همدلی نمازگزاران، بقای اسلام را تضمین میکند. حضور نمازگزاران در مسجد، امید دشمنان اسلام را به ناامیدی بدل میسازد. در صدر اسلام نیز حضور مردم مسلمان هنگام نماز در مسجد، نشانه قدرت اسلام بود و توان مردمی، اجتماعی، سیاسی و نظامی مسلمانان را اثبات میکرد. مسجد، همواره نقش وحدت آفرینی را در جامعه اسلامی ایفا کرده است و اگر مسجدی چنین نقشی نداشت، مورد سرزنش پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم قرار میگرفت. مسجد ضرار، نمونهای از این مسجد است که منافقان با هدف تفرقهانداختن میان مسلمانان ساختند و پیامبر به فرمان خداوند، مؤمنان را از حضور در این مسجد نهی فرمود.
دشمنان دین خدا، پیوسته در کمینند تا با دامن زدن به اختلافها و ایجاد تفرقه، یکپارچگی مسلمانان را از بین ببرند و راه نفوذ و تسلط خود را به درون آنها باز کنند. حضور پیروان مذاهب مختلف اسلامی اعم از شیعه و سنی در صفوف نماز، برهم زننده نقشه دشمن و مایه ناکامی آنها است. امام صادق علیهالسلام میفرماید: «کسی که با برادران اهل سنت در صف اول، نماز جماعت بگزارد، همچون کسی است که پشت سر رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم در صف اول نماز گزارده باشد».
مسجد؛ پایگاهی نظامی
مسجد و پاسداری از عدالت
در صدر اسلام، مسجد پناهگاه مظلومان و محل رسیدگی به شکایتهای مردم بود. در این دوران، تقریباً تمامی مسائل حقوقی و اختلافهای میان مردم که نیازمند رسیدگی بود، در مسجد حل و فصل میشد. قضاوتهای امیرمؤمنان علی علیهالسلام در دَکّة القضای مسجد کوفه و آغاز حکومت عدل گستر مهدی موعود از مسجدالحرام، نشان پیوند تاریخی مسجد و عدالت است. در حال حاضر، اگرچه عموم دادرسیها در مراکز قضایی انجام میشود، از وجود امام جماعت مسجد محله نیز میتوان برای داوری و حکمیت در اختلافهای محلی و برقراری آشتی میان دو طرف دعوا بهره گرفت.
مسجد و تعلیم و تعلم
در صدر اسلام، مسجد افزون بر محل برگزاری مراسم عبادی، محل دانشآموزی نیز به شمار میآمد. برای نمونه، پیامبر در مسجد، آیههای قرآن، احکام و معارف دین و حتی مسائل تاریخی را به مردم آموزش میداد. مطالبی که در این جلسه بیان میشد، با میزان توان فکری شنوندگان هماهنگ بود و جلسه ها پس از برخی نمازها، مانند صبح و شام که شمار بیشتری از مردم در مسجد حضور داشتند، برگزار میشد. افزون بر مسجدالنبی، در دیگر مسجدهای مدینه نیز جلسههای درس برقرار بود. رسول خدا صلی الله علیهم وآل وسلم از برخی یاران برجسته خود برای امامت جماعت استفاده میکرد و آنان به مردم تعلیم میدادند.
مسجد، کانون امر و نهی اسلامی
مسجد، مرکز انقلاب اسلامی
نقش مسجد در پیروزی انقلاب اسلامی
مسجد در آیینه روایات
پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم : حق مساجد را بدهید که آن دو رکعت نماز است پیش از اینکه در آن بنشینید.
امام علی علیهالسلام : نشستن در مسجد در نزد من بهتر است از نشستن در بهشت؛ چرا که در نشستن در بهشت خشنودی من است و در نشستن در مسجد، رضایت پروردگارم.
هر کس مسجدی را بزرگداشت و احترام کرد، در روز قیامت، پروردگار را خندان و شادان دیدار میکند و نامه عملش به دست راستش داده میشود.
منبع:http://www.hawzah.net /س
