تقسیم ساعات به چهار قسمت
سبک زندگی و مدیریت اسلامی2
به یاد داشته باشید:
- در جدول الگوی دینی مدیریت زمان براساس تقسیم ساعات به چهار قسمت و الگوی 5 مرحلهای خودسازی و برنامه هفته حرکت می کنیم. در صورت موفق بودن به خود نمره مثبت(پاداش مانند خرید عطر برای خود یا تماس به دوست صمیمی و..) در صورت سستی و اهمالکاری به خود نمره منفی (جریمه مانند انفاق، شستن ظروف و..)بدهید.
آیت الله بروجردی عهد کرده بود اگر بی جهت تندی کند و عصبانی شود یک سال روزه بگیرید و شهید رجایی عهد کرده بودند اگر نماز اول وقتش ترکش شود، فردای آن روز را روزه بگیرد.
در حدیث تقسیم شبانه روز به چهار قسمت به معنی چهار قسمت مساوی( 4 تا 6 ساعت) نیست.
- براساس روایات و توصیه های پزشکان به 7-8 ساعت خواب در شبانه روز نیاز داریم و بهتر است شب زودتر بخوابیم تا سحر خیز، کامروا و بانشاط باشیم.
- برنامه مکتوب به دلیل عینی بودن و درگیر شدن بخش خاکستری مغز مفیدتر از برنامه ذهنی است.
- براساس این چهار ساعت، هر فردی می تواند در زندگی برای خود، برنامه فردی متعادل تنظیم کند. یعنی زمانی عبادت فردی کند، به کار شخصصی خود برسد، با دوستان خود باشد و در آخر و ورزش، تفریح مورد علاقه خود را بپردازد.
- در عبادات نباید مستحبات را بر خود تحمیل کرد چون این کار به اصل واجبات نیز ضرر می زند و نشاط را می گیرد ولی باید مراقب وسوسه های شیطان هم باشیم تا با وسوسه، همیشه احساس بی حالی نکنیم و از مستحبات در حد نشاط بی بهره نشویم. [1]
- عبادت ده جز دارد، نه قسمت آن تلاش برای کسب رزق حلال است. علامه جعفری می گوید اسلام آن قدر بع کار سفارش کرده است که می توان گفت اسلام دین تلاش و کار است. ویکتور فرانکل نویسنده کتاب انسان در جستجوی معنا اعتقاد دارد که کار خلاقانه از مهم ترین عوامل معنابخش به زندگی است.
- تفریح به موقع مانند روغن ماشین است؛ اگر بدون روغن با ماشین سفر برویم موتور آسیب می بیند ما هم اگر به موقع استراحت و تفریح نکنیم آسیب می بینیم. طلاب می گویند: «هر که شود تعطیل او تحصیل، شود تحصیل او تعطیل.»
- احساس گناه در هنگام تفریح به موقع و متناسب به دلیل احساس عقب افتادن از کار یا احساس گناه از لذت بردن در حالی که مثلا مادر یا برادر در گرفتاری است، باوری سمّی است که باید از بین برود. بله به موقع برای آنها هم برنامه خاص خودشان را خواهید داشت.
- آیت الله بهجت به زود خوابیدن و سحر خیزی سفارش می کردند و می گفتند باید قسمتی از برنامه شبانه روزی شما اختصاص به خانواده باشد روی همین اصل به شوخی به طلاب می فرمودند: بعد از تلاش روزانه وقتی به خانه بر می گردید کتاب های تان را پشت در بگذارید(کنایه نکشیدن کار به امور خانواده و اهل عیال) ولی مراقب باشید دزدی کتاب هایتان را نبرد. [2]
پی نوشت :
1 . علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «لا قُربَه بِالنَوافِلِ اِذا اَضرَّتْ بِالْفَرائِضِ» نوافل (مستحبات) اگر به واجبات ضرر برسانند موجب تقرب به درگاه خدای تعالی نخواهند بود. نهج البلاغه، حکمت 30.
2 . ماهنامه فرهنگی اجتماعی و آموزشی قدر، محمدحسین قدیری، ش59، 1391.