- اقسام خواب ها ( وقت خواب ) :

پيامبر اكرم ( صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه (فرمودند : خواب بر چند نوع است :

1 - خواب غفلت : خوابيدن در مجلس پند و يادآوري است.

حضرت آیت الله مجتهدی ( حفظه الله ) می فرمایند : یکی از خطباء تهران می فرمودند : همیشه شخصی را می دیدم که در جلسات متعدد پای منبر من می آید ، لذا من هم نمی توانستم مطالب تکراری را بگویم ، روزی به او گفتم : امیدوارم صحبتهای من برای شما مفید باشد ، و باعث تضییع وقتتان نباشم زیرا شما را می بینم که الحمد لله مقید به شنیدن صحبتها و احادیث این حقیر هستید ، او گفت : بله ، مدتی است که دچار بی خوابی شده ام ، و دکتر هم توصیه کرده است که سعی کن بیشتر استراحت کنی و بخوابی ، اما با این وجود خوابم نمی برد ولی در پای منبر شما نمی دانم چگونه است که از همه جا بهتر می خوابم در آن موقع متوجه شدم که این شخص برای خوابیدن می آید نه برای درک مطلب . ظاهراً منبریها و وُعّاظ ، هم کار پدر را می کنند ، چون نصیحت می نمایند ، و هم کار مادر را ، چون لالائی می خوانند .

آداب الطلاب ، ص349

2 - خواب بدبختي : خوابيدن در وقت نماز است.

3 - خواب لعنت (فيلوله ) : خواب بعد از طلوع آفتاب است كه انسان را كسل مي كند .

4 - خواب عذاب (عيلوله ) : خواب بين الطلوعين ؛ از فجر (نماز صبح) تا طلوع آفتاب كه مذموم و بد مي باشد.

[ در روايات از خوابيدن قبل از طلوع آفتاب ، بسيار نهي شده و مکروه است .

1 * حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه ) : زمین به سوی خدا ناله و فریاد می کند از سه چیز : … خواب کردن بر آن قبل از طلوع آفتاب .

2 * حضرت صادق (علیه السلام ) : خواب بامداد شوم است و روزی را منع می کند و رنگ را زرد می کند و صورت را زشت می کند … و بدرستی که خداوند روزی را ما بین طلوع صبح تا طلوع آفتاب قسمت می نماید …و مرغ بریان و ترنجبین بر بنی اسرائیل در این وقت نازل می شد ، هر که در این وقت خواب بود ، بهره او نازل نمی شد .

3 * اما در چند حدیث این خواب را اجازه داده اند ؛ حضرت صادق (علیه السلام) به شخصی فرمودند که چون نماز صبح کردی و ذکر خدا ( تعقیبات) خواندی ، اگر قبل از طلوع آفتاب بخوابی اشکالی ندارد . چنان چه در حدیث صحیح است که امام رضا (علیه السلام) به شخصی فرمود که فردا بعد از طلوع آفتاب بیا که من بعد از نماز صبح خواب می کنم .

1 تا 3 - حلیه المتقین ، ص170 ]

5 - خواب راحت (قيلوله ) : خواب قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا عصر است ، كه مستحب است و در آن وقت اگر كسي خوابي ببيند دروغ نمي شود . و اين خواب رفع كننده كسالت و هضم كننده غذا است .

[ شخصی به خدمت حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه) آمد و عرض کرد که من حافظه قوی داشتم و اکنون فراموشی بر من غالب شده است . حضرت فرمودند که آیا خواب قیلوله می کردی و حال ترک کرده ای ؟ گفت : بلی . حضرت فرمودند که باز خواب قیلوله بکن . چنان کرد و حافظه اش برگشت . و در روایت دیگر است که خواب قیلوله نعمت است و نیکو یاوری است بر بیداری و عبادت شب .

حلیة المتقین ، ص170 ]

6 - خواب رخصت ( خوابي كه اجازه داده شده) : خوابيدن بعد از نماز عشا است.

7 - خواب حسرت : خوابيدن در شب جمعه است.

8 - خواب حيلوله : خواب بعد از ظهر يا خواب وقت ظهر است ،چون اين خواب حايل و فاصل بين ظهر و نماز (ظهر) است ،حيلوله گويند . و چون تأخير نماز از اول وقت ناپسند است ، خوابيدن در اين وقت خوب نيست .

9- خواب غيلوله : خواب آخر روز است كه موجب بيماري است .

1 تا 9 - پندها ي جاويدان ، ص 449 و 410

* خواب بعد از عصرمکروه است . چنانكه از امیر المومنین ( علیه السلام ) روایت است خوابيدن بين الطلوعين و بين العشائين ( بين نماز مغرب و عشاء ) موجب پریشانی و فقر می شود .

حلیه المتقین ، ص169